Decentralisatie van overheidstaken en de inzet van de ‘kracht’ van multifunctionele accommodaties, als SCC Den Draai Deurne-zeilberg

De samenleving verandert grondig, mede door de extramuralisering van de zorg, decentralisatie van overheidstaken en de invoering van de participatiewet. Sociaal Cultureel Centrum Den Draai heeft de ambitie haar aanbod uit te breide aan de hand van deze veranderende samenleving.
De extramuralisering, heeft als gevolg langer zelfstandig wonen, ook als zorg en ondersteuning nodig zijn. Dit versneld scheiden van wonen en zorg stelt zorgaanbieders, gemeentes, corporaties alsook het stichtingsbestuur SCC Den Draai (MFA) te Deurne-zeilberg voor de opgave om nieuwe arrangementen/ aanbod te realiseren, aansluitend bij de vraag van en gevolgen vanuit de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).
Vanuit Gemeente Deurne (vastgestelde ontwikkelingsvisie ‘samenwerken aan zeilberg’ 2010) is stichting SCC Den Draai (MFA) aangewezen om leefbaarheid voor de gemeenschap te ondersteunen, te bevorderen, te waarborgen en te versterken. Stichting SCC Den Draai (MFA) is met zijn vrijwilligers het sociale hart in de kern. De primaire, ook de doelstelling van vandaag de dag, is “ bevorderen van de leefbaarheid op een duurzame en ondernemende wijze”. Stichting SCC Den Draai is daarmee een natuurlijke partner in veranderende tijden.
Door het realiseren van een integrale aanpak, één nabij loket, waar inwoners van de wijk Zeilberg terecht kunnen voor informatie en toegang tot zorg en ondersteuning op alle levensdomeinen, wordt de maatschappelijke functie versterkt. Middels dagactiviteiten en dagbesteding, binnen en buiten het gebouw van SCC Den Draai, kan de ‘iedereen’ actief en met plezier mee blijven doen in de samenleving.
SCC Den Draai (MFA) heeft de doelstelling het faciliteren en exploiteren van diensten en voorzieningen op het gebied van welzijn voor jongeren en ouderen in samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties. Daarnaast het faciliteren van vrijwilligers ten behoeve van welzijn voor jongeren en ouderen, steunpuntfuncties, sociaal restaurant, dagbesteding en educatieve trainingen middels een structurele samenwerking met verbonden zorgaanbieders.

Als non-profit stichting zien we dat de betaalde begeleiding voor mensen met een zorgvraag is en wordt ingeperkt door maatregelen van de rijksoverheid. Denk daarbij aan ouderen, mensen met een lichamelijke of psychische aandoening, ziekte of handicap. Deze versmalling van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) heeft als gevolg dat een grote groep mensen minder ondersteund wordt door de overheid, terwijl de behoefte aan ondersteuning blijft. De verantwoordelijkheid voor het beleid ten aanzien van deze begeleiding ligt bij de gemeentes. SCC Den Draai voelt haar maatschappelijke taak om middels haar doelstelling gemeente Deurne hierin te ondersteunen door de inzet van haar accommodatie en vrijwilligers.

SCC Den Draai is bedoeld om voor buurtbewoners een toegankelijke plek te bieden waar zij elkaar kunnen ontmoeten. Vanuit die ontmoeting kunnen burgers elkaar ondersteunen en zo de beperking van de zorgbegeleiding vanuit de overheid gedeeltelijk opvangen. Hiermee groeit SCC Den Draai van een Buurthuis oude stijl naar een buurtontmoetingspunt, ofwel welzijn nieuwe stijl.

Gemeenten krijgen er de komende jaren belangrijke taken bij of de huidige taken worden uitgebreid.
Het gaat om:
zorg bieden aan langdurig zieken of ouderen;
hulp bij het vinden van werk (of een uitkering verstrekken);
de jeugdzorg.

Gemeenten moeten de nieuwe taken goed aankunnen. Deurne er voor gekozen haar krachten te bundelen met vijf andere gemeentes, in Peel 6.1: zes zelfstandige gemeenten met één gezamenlijke toekomst.

Onderzoeksvraag, hoe kunnen we als sociale culturele onderneming een betekenisvolle partnerschap vervullen op wijk/buurt niveau aangaande jeugdzorg, wmo en de participatie wet.

Het bestuur van scc den draai heeft vervolgens “deze handschoen“ opgepakt en werkt op dit moment aan beleid om dit samen met diverse partners uit te werken.

Den draai is op zoek gegaan naar nieuwe wegen om de ontmoetingsfunctie in te vullen en haar profiel aan te passen aan de veranderende samenleving. Wat dat betreft bevindt den draai zich in een proces van verdergaande vermaatschappelijking.

Het oude buurthuisconcept is achterhaald, maar niemand weet hoe een buurthuis er over tien jaar uitziet. Bepaalde elementen zijn echter wél bekend: meer ontmoeting, multifunctioneel gebruik van de accommodaties en samenwerking met partners zoals zorg, onderwijs en vele anderen. Juist vanwege het laagdrempelig karakter worden buurthuizen steeds vaker gekozen als locatie voor het aanbieden van diensten

Door veranderingen in de samenleving (vergrijzing, bezuinigingen op zorg, langer in eigen omgeving leven, voorrang op collectieve arrangementen boven individuele, welzijn nieuwe stijl enz.) zal de behoefte aan een meer maatschappelijke opstelling alleen maar toenemen, terwijl de financiële middelen gemeente breed drastisch zullen verminderen.

Volgens bestuur scc den draai zijn gemeenschapshuizen er in brede zin om de leefbaarheid in de lokale gemeenschap / kern te ondersteunen, te bevorderen en te versterken. Wij zijn het sociale hart in de kern.

Gemeenschapshuizen doen dit door vorm en inhoud te geven als ontmoetingsfunctie, opvangfunctie, ontplooiingsfunctie en ontspanningsfunctie.
Het bestuur ziet zichzelf daarbij als een maatschappelijke onderneming, die duurzaam maatschappelijk rendement wil realiseren tegen zo laag mogelijke kosten, met accent op ondernemerschap.

scc Den draai heeft/ had een profiel als “zalenverhuurbedrijf”. De primaire, ook doelstelling van vandaag de dag is “ bevorderen van de leefbaarheid op een duurzame en ondernemende wijze”. Stichting scc den draai is daarmee een natuurlijke partner in veranderende tijden.

Wat doet stichting scc den draai nu al op het vlak het vlak van leefbaarheid en maatschappelijke ondersteuning (activiteiten) ?

Alvorens op het verzoek in te gaan om aan te geven wat stichting scc den draai richting de toekomst voor de gemeente kunnen betekenen, wordt eerst een korte schets gegeven wat gemeenschapshuizen nu al doen op het vlak van leefbaarheid en maatschappelijke ondersteuning. Bij deze schets zijn de 6 prestatievelden van de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning) als leidraad genomen.

Prestatieveld 1 : het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid

Rijksbeleid:
De gemeente moet zich actief inzetten voor de leefbaarheid in haar wijken om zo de sociale samenhang en leefbaarheid te vergroten. De gemeente doet dit bijvoorbeeld door voorzieningen aan te bieden voor zorg, welzijn, sport en ontspanning of door initiatieven van bewoners en verenigingen te ondersteunen. Voorbeelden hiervan zijn het sociaal-cultureel werk, de speelplaatsen voor kinderen en de buurt- en belangenverenigingen.

Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
actief beschikbaar stellen van vaste ruimtes aan sociale, culturele, maatschappelijke en sportieve organisaties uit de kern;
beschikbaar stellen van ruimten voor allerlei activiteiten op ad-hoc basis ( bijv., carnaval, sinterklaas) en vervullen van podiumfunctie / expositieruimte voor verschillende groepen;
*beschikbaarstelling ruimten en flex-kantoorplekken voor ondernemers, bedrijven, congressen etc.;
fungeren als ontmoetingspunt en – plek voor sociale en nieuwe contacten;
fungeren als inloop- en soosruimte( en eetpunt) voor kwetsbare groepen (voorkomen eenzaamheid etc.);
het aanbieden van allerlei ontmoetings- en ontspanningsactiviteiten, klein en groot ( w.o. theater, , kerstviering, korendagen, etc) ;
bevorderen samenwerking tussen organisaties en hun vrijwilligers ten behoeve opzet nieuwe activiteiten;
bieden zorgvoorzieningen en praktijkruimten voor kern;
samen bouwen / samen werken aan je gemeenschapshuis (van, voor en door de mensen, elke dag weer);
sport en bewegen voor ouderen en ander doelgroepen, volksdansen etc.

2. Preventieve voorzieningen voor problemen met opgroeien en problemen met opvoeden

Rijksbeleid:
Dit prestatieveld is gericht op het ondersteunen van jeugdigen met een verhoogde kans op schooluitval, crimineel gedrag en ontwikkelingsachterstanden om zo te voorkomen dat ze in de problemen raken. Het is dus vooral gericht op preventie van problematisch gedrag, en niet zozeer op de behandeling hiervan. Ook ouders die problemen hebben bij het opvoeden zijn een aandachtspunt.
Voorbeelden zijn de alcohol- en drugspreventie, voorlichting over loverboys, opvoedingsondersteuning en het advies- en meldpunt kindermishandeling.

Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
huisvesting: allerlei voorzieningen voor jeugd , van consultatiebureau, cjg-loket, bibliotheek tot jeugd- en jongerensoos met huiswerkbegeleiding, opvoedingstrainingen, voorlichtingsavonden, voorlees-expres, taallessen en een heel cursusveld, preventie-activiteiten, etc.;
huisvesting en samenkomstpunt voor allerlei verenigingen met jeugd, van harmonie tot sportclub;
allerlei ad hoc activiteiten ten behoeve van de jeugd ( optreden muziekbandjes);
kinderopvang ;
creativiteit, expressiviteit, schilderen etc.

Prestatieveld 3 : het geven van informatie en advies

Rijksbeleid:
De gemeente moet inwoners informatie, advies en ondersteuning geven. Dit kan individueel gericht zijn of algemene voorlichting zijn, bijvoorbeeld in het plaatselijke huis-aan-huisblad. Inwoners moeten voor alle informatie over zorg, (woon-)voorzieningen en hulp bij één loket terecht kunnen.

Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
huisvesting gemeenteloket, wegwijzer, vvv, wereldwinkel, cjg-loket, bibliotheek, leestafel;
cursussen, computerles, leerwerktrajecten;
kopieer- en computer faciliteiten

Prestatieveld 4 : ondersteuning vrijwilligers ( en mantelzorgers)

Rijksbeleid:
Mantelzorg is intensieve en langdurige zorg voor zieke of gehandicapte huisgenoten. Dit is meer dan de dagelijkse en normale zorg. Vrijwilligers hebben een belangrijke rol bij de invulling van de negen prestatievelden. Daarom investeert de gemeente in de begeleiding en ontlasting van de mantelzorger en wordt vrijwilligerswerk gestimuleerd en worden vrijwilligers ondersteund. De gemeente doet dit bijvoorbeeld door de subsidiëring van de vrijwilligerscentrale en de ontwikkeling van nieuwe producten voor mantelzorgers, zoals respijtzorg.

Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
ruimten voor aanbieden cursussen, bijeenkomsten voor informatie en advies;
mantelzorgactiviteiten en begeleidingscursussen.

Prestatieveld 5 : deelname aan maatschappelijk verkeer van kwetsbare mensen

Rijksbeleid:
Het gaat hier om algemene maatregelen om inwoners te stimuleren deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Aan deze maatregelen kan iedereen wat hebben, maar ze zijn vooral bedoeld om kwetsbare groepen in de gelegenheid te stellen actief mee te doen aan het sociale leven. Ook participatie en belangenbehartiging vallen onder dit prestatieveld. Bijvoorbeeld de toegankelijkheid van openbare ruimten, algemene voorzieningen als rolstoelvervoer, sociaal – recreatieve activiteiten voor specifieke doelgroepen.
Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
klussendienst, boodschappendienst, ouderensoos;
eetpunt, feestdagenbrunches, etc.;
uitgiftepunt voedselbank.

Prestatieveld 6 : voorzieningen voor ouderen , gehandicapten etc

Rijksbeleid:
Wie door een lichamelijke beperking of een chronisch psychisch of psychosociaal probleem niet zonder hulp kan functioneren kan bij de gemeenten voorzieningen aanvragen waardoor zelfstandig functioneren wordt bevorderd. Voorbeelden zijn rolstoelen, gehandicaptenvervoer, woningaanpassingen en thuiszorg.

Huidige/ toekomstige activiteiten scc den draai:
afhaalpost zorghulpmiddelen
activiteitenveld voor mensen met beperkingen

Prestatievelden 7 t/m 9 zijn buiten beschouwing gelaten omdat het hier gaat om specialistische voorzieningen op het vlak van dak- en thuislozenopvang, geestelijke gezondheidszorg en ambulante verslavingszorg.

Wat kunnen de gemeenschapshuizen nog meer doen met het oog op de komende herinrichting van het sociale domein (transities)?

De gemeenschapshuizen zijn zich wel bewust van de grote opgave, die naar de gemeente komt : de overheveling van majeure taken in het kader van de jeugdzorg, de awbz-functies begeleiding en persoonlijke verzorging en de participatiewet én de daarmee gepaard gaande forse bezuiniging van 15% tot 30 %.

Daarbovenop speelt ook nog de afbouw van de verzorgingshuizen en de extramuralisering van de zorg, die van de gemeente vraagt dat zij allerlei extra voorzieningen op wijk- en buurtniveau brengt, zodat kwetsbare en zorgbehoevende burgers langer zelfstandig in hun eigen woon- en leefomgeving kunnen verblijven.

In de zienswijze van de gemeenschapshuizen plaats het bovenstaande de gemeente voor verschillende opgaven bij de herinrichting van het sociale domein, zoals:

het slimmer en goedkoper organiseren van begeleiding, ondersteuning en zorg;
het meer en beter gebruik maken van de bestaande (gemeentelijke) infrastructuur;
meer gebruik maken van collectieve voorzieningen;
een (her-) inrichting, die meer aansluit bij het buurt- en wijkgericht werken;
een (her-)inrichting, die nabije zorg en zorgzame buurtconcepten waarborgt en de samenwerking tussen formele en informele zorg versterkt;
het realiseren van een integrale aanpak, één nabij loket, waar burgers terecht kunnen voor informatie en toegang tot zorg op alle levensdomeinen;
meer inzet op maatschappelijke activiteiten van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt én van personen, die langdurig afhankelijk zijn van een uitkering.

SCC Den draai ziet zeker haar rol als het gaat om de uitvoering van een aantal van de hiervoor genoemde gemeentelijke opgaven:

Gebruik de gemeenschapshuizen als centraal punt / één loket voor informatie, advies en toegang tot zorg :

Door onderbrenging en samenvoeging van wmo-loket, cjg-loket en werkpleinloket wordt vorm en inhoud gegeven aan één nabij loket voor de burger (niet van het kastje naar de muur) en de beoogde integrale aanpak. Tegelijkertijd wordt de maatschappelijke functie van het gemeenschapshuis versterkt (sociale hart in elke kern);

Gebruik de gemeenschapshuizen voor onderbrenging van dagbestedingsactiviteiten: in de zienswijze van de gemeenschapshuizen snijdt het mes aan meerdere zijden:

Voordeel voor gemeente ( lage locatie- en vervoerskosten);

Voordeel gemeenschapshuis ( verhoging bezettingsgraad overdag, versterking
maatschappelijke functie);

Voordeel deelnemer / cliënt ( voor daadwerkelijke participatie en meedoen in
samenleving, is het relevant dat deelnemer / cliënt zoveel als mogelijk activiteiten buiten de muren van de instelling kan verrichten);

gebruik gemeenschapshuizen als uitvalbasis voor buurtzorgteams / buurtbeheer en – onderhoud teams:

Voordeel deelnemer /cliënt :mensen met uitkering / afstand tot arbeidsmarkt verrichten maatschappelijke activiteiten in eigen kern / wijk . Ontmoeting, integratie, opbouw contacten is meer gewaarborgd;

Voordeel gemeenschapshuis: versterking maatschappelijke functie ( sociale hart in elke kern). Eventueel kan ook de coördinatie van deze teams aan de gemeenschapshuizen worden toegewezen (directe aansturing met korte lijnen, lage overhead).

Voordeel gemeente: de eigen gemeentelijke voorzieningen worden gebruikt en optimaal benut . Gemeentelijk beleidsuitgangspunt dat gemeenschapshuizen het sociale hart moeten zijn in elke kern wordt versterkt.

 

Beloningsbeleid:

Artikel 1.
Bestuursfuncties binnen stichting SCC Den Draai, zijn te allen tijde onbezoldigd

Doelstelling:
SCC Den Draai (MFA) heeft de doelstelling het faciliteren en exploiteren van diensten en voorzieningen op het gebied van welzijn voor jongeren en ouderen in samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties. Daarnaast het faciliteren van vrijwilligers ten behoeve van welzijn voor jongeren en ouderen, steunpuntfuncties, sociaal restaurant, dagbesteding en educatieve trainingen middels een structurele samenwerking met verbonden zorgaanbieders